زمانی که از ساختمان پیش ساخته صحبت می کنیم ، ناخودآگاه ذهنمان به مناطق شمالی کشور سفر کرده و یاد ویلا های کوچک و بزرگی که در این خطه خوش آب و هوا بنا شده اند می افتیم . اگرچه این تفکرات بی اساس نیز نبوده و وجود چنین خانه هایی در تعداد زیاد سبب شده است تا همواره شمال کشور را محل تجمع ابنیه پیش ساخته بدانیم ، اما نکات متعددی در خصوص این سازه ها و کاربردشان وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار می گیرد .

به عنوان مثال اینکه خانه پیش ساخته می تواند در قالب ساختمانی فراتر از یک کانکس یا ویلایی دوبلکس ساخته شود و با استناد به همین نکته که این نوع سازه ها پتانسیل شکل‌ گیری در قالب های گوناگون را دارند ، می توانند حتی در یک کلانشهر بزرگ مثل تهران - نیز خودنمایی کنند .

پیش از این در مقاله ای که در خصوص ساختمان های پیش ساخته در تهران ارائه شده بود ، گفتیم که اینگونه ابنیه می توانند در قالب کانکس هایی به عنوان اتاق های نگهبانی ، سرویس های بهداشتی عمومی ، درمانگاه های سیار ، دفاتر تحت نظارت شهرداری با کاربری های مختلف مانند اجاره دوچرخه یا استراحتگاهی برای رانندگان اتوبوس ، کاربرد های شخصی مانند یک گل فروشی ، کیوسک یک بانک خصوصی یا خانه هایی برای کارگران ساختمانی در سایت پروژه های عمرانی خودنمایی کنند .

با گذر از این توضیحات ، قصد بررسی پاسخ این سوال را داریم که آیا می توان از این نوع ساختمان ها به عنوان سازه هایی با کاربری شهری در تهران استفاده کرد یا خیر !

برای پاسخ به این سوال باید ابتدا در نظر بگیریم که خانه هایی که در آنها زندگی می کنیم چه ویژگی هایی دارند . این سازه ها به عنوان محل کار یا زندگی ما دارای اسکلتی فلزی یا بتنی هستند که در طبقات پر شماری بنا شده و با معماری خاصی که گوشه ای از آن برگرفته از عناصر سنتی و دینی ما و بخش دیگرش هم متاثر از متدهای روز دنیا است ، به شرایط کنونی رسیده اند .

در مدل شهرسازی ایرانی و ساختاری که شهر تهران دارد ، با در نظر گرفتن یک کوچه یا خیابان ساختمان ها به یکدیگر چسبیده و بالا رفته اند ؛ پدیده ای که هم در اصلی ترین خیابان های شهر و هم در دور افتاده ترین کوچه های آن می توان مشاهده کرد . این در حالیست که چنانچه کشوری توسعه یافته مانند آمریکا را در نظر بگیریم ، اگر شهری مانند نیویورک به عنوان مدینه فاضله آسمانخراش و ساختمان‌ های بلند دارای چنین ساختاری می باشد ، در نواحی حاشیه آن و بسیاری دیگر از شهرهای این کشور می توانیم محله و خانه ‌های را ببینیم که ساختمان اصلی آن ها با فاصله از دیگری ساخته شده ، حریم خصوصی اهالی آن ها به خوبی رعایت شده و بنای اصلی میان زمین زیر بنا قرار گرفته است .

شاید یکی از دلایلی که ساخت ساختمان پیش ساخته در مناطق شمالی کشور جا افتاده و کاربرد فراوانی دارد همین است که این نکته ساده در آن رعایت شده است ؛ چرا که معماری سنتی استان های گلستان ، مازندران و گیلان به ویژه در روستا ها از این قانون تبعیت کرده و وجود فاصله استاندارد میان خانه ها اجازه بکارگیری سازه های پیش ساخته را صادر می کند . حال اگر بخواهیم این روش را در تهران پیاده کنیم ، فرض کنید زمینی که ۲۰۰ متر مربع مساحت زیر بنایی دارد ، اگر بخواهد خانه ای ویلایی به سبک فوق الذکر را در دل خود جای دهد چه بخشی از فضای مفیدش را از دست می دهد ، زمینی که میلیون ها ارزش داشته و چنانچه در تعداد طبقات ضرب شود باعث می شود که میلیون ها تومان تفاوت قیمتی با چشم پوشی از آنجا داشته باشد .

به همین دلیل است که ساختمان های پیش ساخته با وجود اینکه می توانند در چند طبقه خودنمایی کرده و بسان ساختمان های سنتی ساز فضای خالی میان دو همسایه خود را پر کنند باز هم از طرفداران به نسبت کمتری برخوردارند ، چرا که عده ای تصور در می کنند که در طراحی این سازه امکان چنین کاری وجود ندارد .

در ادامه مبحث ساختمان پیش ساخته در پایتخت می‌توان گفت یکی دیگر است عللی که سبب شده است تا متقاضیان ساخت یک سازه جدید به سوی آن جذب نشوند عدم اطلاعات کافی و توجیه از کاربری این ساختمان ها می باشد . به عنوان مثال زمانی که این سازه ها را با یکدیگر مقایسه می کنیم - پیش ساخته و سنتی ساز - ذهن عموم مردم به این سمت می رود که ساختمان های سنتی ساز به دلیل اینکه در ساختار خود از آجر ، گچ ، سیمان و سایر مصالح مشابه بهره می برند مقاوم تر بوده و در برابر بلایای طبیعی همچون باد ، طوفان و زلزله خسارت کمتری را می بینند .

این در حالیست که در آزمایش های متعددی که انجام شده است ، نه تنها ساختمان های پیش ساخته در آزمون های متعددی از ساختمان های سنتی ساز دارای نمرات بالاتری بوده اند ، بلکه در مواردی نیز گوی سبقت را نیز از آن ها ربوده و نمایش بهتری نیز داشته اند . به عنوان مثال در همین مبحث مقاومت که به آن اشاره شد ، ساختمان های سنتی ساز که دارای بن و ریشه ای عمیق تری درون عمق خاک هستند ، بواسطه نزدیکی بیشتر با مرکز زلزله - در حد چند متر- پذیرای تکانه های شدید تری نیز بوده که این امر سبب می‌شود تا سازه ای که ضد زلزله نبوده به راحتی فرو ریزد . این در حالیست که در ساختمان های پیش ساخته به دلیل اینکه فونداسیون ساختمان به جای فرو رفتن در دل زمین بر روی سطح بتنی قرار می گیرد ، این فشارها را به طرز چشمگیری کمتر کرده و به اقتضای آن ، افراد داخل سازه هم با چالش کمتری روبرو می شود . ناگفته نماند که وزن کم سازه های پیش ساخته در مقایسه با ساختمان های اسکلت فلزی یا بتنی بمراتب کمتر است .

در نهایت لازم به ذکر است که اگر چه ساختمان پیش ساخته در پایتخت نمی‌تواند در همه محله ها خودنمایی کند ، اما در مناطقی که قیمت اراضی در آنجا ارزان تر بوده و امکان خرید زمینی وسیعتر و ساخت سازه ویلایی وجود دارد ، متقاضیان می توانند به اینگزینه به‌ عنوان روشی جدی نگاه کرده و با اطلاع است مزایا و معایب اینگونه سازه ها در مقایسه با روش های دیگر، راهی سودمند و بهینه را برای اسکان خود انتخاب کنند .

کلیه حقوق سایت متعلق به شرکت رسیس استاد می باشد -